Sayısal kontrollü takım tezgahlarında arıza tanımını ve arıza sayma ilkesini biliyor musunuz?

I. Arızaların Tanımı
Modern imalat sanayinin temel ekipmanlarından biri olan sayısal kontrollü takım tezgahlarının istikrarlı performansı hayati önem taşımaktadır. Sayısal kontrollü takım tezgahlarının çeşitli arızalarının ayrıntılı tanımları aşağıdadır:

1. Arıza
   Sayısal kontrollü bir takım tezgahı belirtilen işlevini kaybettiğinde veya performans endeksi belirtilen sınırı aştığında, bir arıza meydana gelmiş olur. Bu, takım tezgahının planlanan işleme görevlerini normal şekilde yerine getiremediği veya işleme sırasında hassasiyet azalması ve anormal hız gibi durumların ortaya çıktığı ve bu durumların ürünlerin kalitesini ve üretim verimliliğini etkilediği anlamına gelir. Örneğin, hassas parçaları işlerken, sayısal kontrollü takım tezgahının konumlandırma hassasiyeti aniden azalırsa ve parça boyutu tolerans aralığını aşarsa, takım tezgahında bir arıza olduğu tespit edilebilir.
2. İlişkili Arıza
   Sayısal kontrollü takım tezgahının belirli koşullar altında kullanılması durumunda, takım tezgahının kendisinde oluşan bir kalite kusurundan kaynaklanan arızaya ilişkili arıza denir. Bu genellikle takım tezgahının tasarım, üretim veya montaj sürecindeki sorunlardan kaynaklanır ve normal kullanım sırasında arızalara yol açar. Örneğin, takım tezgahının şanzıman parçalarının tasarımı mantıksızsa ve uzun süreli kullanımdan sonra aşırı aşınma meydana gelerek takım tezgahının hassasiyetini ve stabilitesini etkiliyorsa, bu ilişkili arızaya girer.
3. İlişkisiz Arıza
   Yanlış kullanım, uygunsuz bakım veya ilişkili arızalar dışındaki diğer dış etkenlerden kaynaklanan arızalara ilgisiz arıza denir. Yanlış kullanım, operatörlerin çalışma prosedürlerine uygun şekilde çalışmamalarını (örneğin, tezgaha aşırı yükleme ve yanlış işleme parametreleri ayarlama) içerebilir. Uygunsuz bakım, bakım işlemi sırasında uygunsuz aksesuar veya yöntemlerin kullanılması ve bunun sonucunda tezgahta yeni arızaların ortaya çıkması anlamına gelebilir. Dış etkenler arasında güç dalgalanmaları, aşırı yüksek veya düşük ortam sıcaklıkları, titreşimler vb. yer alabilir. Örneğin, fırtınalı havalarda, tezgah kontrol sistemi yıldırım düşmesi nedeniyle hasar görürse, bu ilgisiz bir arızaya aittir.
4. Aralıklı Arıza
   Sayısal kontrollü bir takım tezgahının, onarım gerektirmeden sınırlı bir süre içinde işlevini veya performans endeksini geri kazanabilen bir arızasına aralıklı arıza denir. Bu tür bir arıza belirsizdir ve belirli bir süre içinde sık sık meydana gelebilir veya uzun süre meydana gelmeyebilir. Aralıklı arızaların oluşumu genellikle elektronik bileşenlerin dengesiz performansı ve zayıf temas gibi faktörlerle ilişkilidir. Örneğin, takım tezgahı çalışma sırasında aniden donarsa ancak yeniden başlatıldıktan sonra normal şekilde çalışabiliyorsa, bu durum aralıklı bir arıza olabilir.
5. Ölümcül Başarısızlık
   Kişisel güvenliği ciddi şekilde tehlikeye atan veya önemli ekonomik kayıplara neden olan bir arızaya ölümcül arıza denir. Bu tür bir arıza meydana geldiğinde, sonuçları genellikle çok ciddidir. Örneğin, makine tezgahı çalışma sırasında aniden patlarsa veya alev alırsa ya da makine tezgahının arızalanması, işlenen tüm ürünlerin hurdaya ayrılmasına ve büyük ekonomik kayıplara yol açarsa, bunların hepsi ölümcül arızalar olarak sınıflandırılır.

1. İlişkili ve ilişkisiz arızaların sınıflandırılması ve sayımı
   Sayısal kontrollü bir takım tezgahının her arızası, ilişkili arıza veya ilişkisiz arıza olarak sınıflandırılmalıdır. İlişkili bir arıza ise, her arıza tek bir arıza olarak sayılır; ilişkisiz arızalar sayılmamalıdır. Bunun nedeni, ilişkili arızaların takım tezgahının kendi kalite sorunlarını yansıtması, ilişkisiz arızaların ise dış etkenlerden kaynaklanması ve takım tezgahının güvenilirlik seviyesini yansıtmamasıdır. Örneğin, takım tezgahı operatörün hatalı çalışması nedeniyle çarpışırsa, bu ilişkisiz bir arızadır ve toplam arıza sayısına dahil edilmemelidir; takım tezgahı kontrol sistemindeki bir donanım arızası nedeniyle normal şekilde çalışamıyorsa, bu ilişkili bir arızadır ve tek bir arıza olarak sayılmalıdır.
2. Birden fazla fonksiyonun kaybolduğu arızaların sayımı
   Takım tezgahının birden fazla fonksiyonu kaybolursa veya performans endeksi belirtilen sınırı aşarsa ve bunların aynı nedenden kaynaklandığı kanıtlanamazsa, her bir madde takım tezgahının bir arızası olarak değerlendirilir. Aynı nedenden kaynaklanıyorsa, takım tezgahının yalnızca bir arıza ürettiği değerlendirilir. Örneğin, takım tezgahının mili dönemez ve besleme sistemi de arızalanırsa. Muayeneden sonra, bunun bir güç kesintisinden kaynaklandığı tespit edilirse, bu iki arıza tek bir arıza olarak değerlendirilmelidir; muayeneden sonra, mil arızasının mil motorunun hasar görmesinden, besleme sistemi arızasının ise şanzıman parçalarının aşınmasından kaynaklandığı tespit edilirse, bu iki arıza sırasıyla takım tezgahının iki arızası olarak değerlendirilmelidir.
3. Birden fazla nedene bağlı arızaların sayımı
   Takım tezgahının bir fonksiyonu kaybolursa veya performans endeksi belirtilen sınırı aşarsa ve bu iki veya daha fazla bağımsız arıza nedeni ortaya çıkarsa, bağımsız arıza nedenlerinin sayısı, takım tezgahının arıza sayısı olarak değerlendirilir. Örneğin, takım tezgahının işleme hassasiyeti azalırsa. İnceleme sonucunda, arızanın iki bağımsız nedenden kaynaklandığı tespit edilir: takım aşınması ve takım tezgahı kılavuz rayının deformasyonu. Bu durumda, takım tezgahının iki arızası olduğu kabul edilmelidir.
4. Aralıklı arızaların sayımı
   Aynı aralıklı arıza modu, takım tezgahının aynı parçasında birden fazla kez meydana gelirse, bu yalnızca takım tezgahının tek bir arızası olarak değerlendirilir. Bunun nedeni, aralıklı arızaların oluşumunun belirsiz olması ve aynı temel sorundan kaynaklanabilmesidir. Örneğin, takım tezgahının ekranı sık sık titriyorsa, ancak inceleme sonrasında belirgin bir donanım arızası bulunamazsa. Bu durumda, aynı titreme olayı belirli bir süre içinde birden fazla kez meydana gelirse, yalnızca tek bir arıza olarak değerlendirilmelidir.
5. Aksesuar ve aşınan parçaların arızalarının sayımı
   Belirtilen kullanım ömrüne ulaşan aksesuar ve aşınan parçaların değiştirilmesi ve aşırı kullanımdan kaynaklanan hasarlar arıza olarak sayılmaz. Bunun nedeni, aksesuarların ve aşınan parçaların kullanım sırasında zamanla kademeli olarak yıpranmasıdır. Değiştirilmeleri normal bir bakım davranışıdır ve toplam arıza sayısına dahil edilmemelidir. Örneğin, bir takım tezgahının aşınma nedeniyle belirli bir süre kullanıldıktan sonra değiştirilmesi gerekiyorsa, bu bir arıza olarak değerlendirilmez; ancak takım normal kullanım ömrü içinde aniden kırılırsa, bu bir arıza olarak değerlendirilir.
6. Ölümcül arızaların ele alınması
   Bir takım tezgahında ölümcül bir arıza meydana geldiğinde ve bu arıza ilişkili bir arıza olduğunda, derhal güvenilirlik açısından niteliksiz olarak değerlendirilmelidir. Ölümcül bir arızanın meydana gelmesi, takım tezgahında ciddi güvenlik tehlikeleri veya kalite sorunları olduğunu gösterir. Bu arızanın derhal durdurulması ve kapsamlı bir inceleme ve bakım yapılması gerekir. Güvenilirlik değerlendirmesinde, ölümcül arızalar genellikle ciddi niteliksiz unsurlar olarak kabul edilir ve takım tezgahının güvenilirlik değerlendirmesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
   Sonuç olarak, sayısal kontrollü takım tezgahlarının arıza tanımlama ve sayma prensiplerinin doğru bir şekilde anlaşılması ve uygulanması, takım tezgahlarının güvenilirliğini artırmak, üretim güvenliğini sağlamak ve üretim verimliliğini artırmak için büyük önem taşımaktadır. Arıza istatistikleri ve analizleri doğru bir şekilde yapılarak, takım tezgahlarında mevcut sorunlar zamanında tespit edilebilir ve takım tezgahlarının performansını ve kalitesini artırmak için etkili iyileştirme önlemleri alınabilir.